تولیت معظم آستان مقدس احمدی ومحمدی(ع) با اشاره به آیات قرآن كریم و هم چنین ذكر این نكته كه پژوهش و تحقیق یك امری فطری و ذاتی است، اظهار داشتند: طبق آیات قرآن كریم تحقیق و پژوهش یك تكلیف شرعی و الهی است.
به گزارش روابط عمومی آستان مقدس احمدی و محمدی(ع)، حضرت آیتالله سیدعلی اصغر دستغیب، در مراسم اختتامیه سومین جشنواره علامه حلی استان فارس كه در سالن همایشهای شهر شیراز برگزار شد، با اشاره به اهمیت مسئله تحقیق و پژوهش در حوزههای علمیه اعم از برادران و خواهران بیان داشتند:
مسئله پژوهش یك خواست فطری است و درون ذات انسانهاست و كودكان بر اساس همین حس كاوشگری سئوالات عدیدهای میپرسند و تمایل دارند كه از اسرار و رموز آنچه میبینند، واقف شوند.
ایشان افزودند: این مسئله نشان آن است كه در ذات انسان این معنا وجود دارد و این كه در برنامههای تربیت اسلامی اصل توجه نسبت به این خواسته دوران كودكی تأكید شده بر همین مبناست چراكه گاهی این بی تفاوتی نسبت به سئوالات كودكان در آینده میتواند اساس بحث پژوهش و تحقیق را در ذهن آنها ناممكن كند یا یك كار بسیار سخت و دشوار جلوه داده و یا این كه تحقیق و پژوهش را منحصر به نوابغ و نوادر دهر و روزگار ، نشان دهد ، این در حالی است که پژوهش و تحقیق یك مسئله فطری و ذائی است
حضرت آیتالله دستغیب با تأكید بر اینكه پژوهش و تحقیق یك مسئله فطری و ذاتی است كه در آیات متعدد قرآن كریم و روایات به این مسئله توجه شده است، گفتند: خداوند در قرآن كریم به پیامبرش میفرماید كه یك موعظه دارم و موعظه هم یك خیرخواهی است و معنایش آن است كه تمام برنامههای فردی و اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی، سیاسی و اقتصادی نیز بر آن اصل استوار است و تنها یك موعظه اخلاقی كه ما از اخلاق برداشت میكنیم مد نظر نمی باشد.
مسئول معظم حوزه علمیه فاطمیه (خواهران) شیراز با اشاره به آیه 46 سوره سبأ «إنَّما أَعِظُکُم بِواحِدَة أَن تَقُومُوا لِلّهِ مَثنی وَ فُردی؛... شما را تنها به یک چیز اندرز می دهم و آن این که: دو نفر دو نفر و یا یک نفر یک نفر برای خدا قیام کنید....» بیان کردند: در اینجا قیام تنها به معنای برپا ایستادن نیست بلكه منظور این است که وقتی انسان بخواهد برای انجام كارهای مهم آماده شود و برای اقدامات بزرگ برپا ایستد، می باشد و این مسئله نیز استمرار حركت را تضمین میكند.
ایشان ادامه دادند: معنای «مَثْنَى وَفُرَادَى» هم به معنای دو نفری یا یك نفری و ممكن است منظور تنها دو نفر هم نباشد بلكه از كمك فكری چند نفر میتوان استفاده كرد اما در هر صورت هم فكری و كمك گرفتن از دیگران مقدم از این است كه تنهایی فكر كنیم.
نائب رئیس شورای حوزه علمیه استان فارس افزودند: در ادامه این آیه خداوند میفرماید «... ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا...؛ ... سپس بیندیشید...» یعنی تمام این تمهیدات در این آیه برای تفكر و اندیشه است تا یك نتیجه حاصل شود و این همان امر تحقیق است و در ادامه آیه هم فرموده است «...ما بِصَاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ...؛ ... كه رفیق شما هیچ گونه دیوانگى ندارد...» یعنی این پیامبری كه صاحب شماست، یك انسان برگزیده خداست و اطلاق جنون به آن بیجاست و این مطلب خود نیز یک عنوان تحقیق است.
ایشان با یادآوری این كه مباحث مذكور یك بحث كلامی در خصوص نبوت و راجع به پیامبر(ص) است افزودند: در جایی كه آیه دیگری بیان میشود مانند آیه 137 سوره آل عمران « قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَیفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ؛ قطعا پیش از شما سنت هایى [بوده و] سپرى شده است پس در زمین بگردید و بنگرید كه فرجام تكذیب كنندگان چگونه بوده است» و این سنن نیز چیزی غیر از قوانین عمومی حیات نیست كه پایههای تحقیق را تشكیل میدهد.
حضرت آیتالله دستغیب با بیان اینكه اینها آیات پژوهش و تحقیق هستند كه در زمین سیر كنید و یك جا متوقف نشوید، گفتند: سیر اراضی و مسافرت و غیره جای خود دارد و میتواند باشد اما یك حركت در سمت و سوی كاوشگری در این جا مدنظر است و این یك امر الهی است و نباید نسبت به آن بیاهمیت باشیم.
قائم مقام جامعه روحانیت شیراز با تصریح این كه تحقیق و پژوهش یك تكلیف شرعی و الهی است، گفتند: این که این تكلیف الهی باید به چه صورت انجام گیرد، مشخص است و راه حل آن این استکه مسئله آموزشِ پژوهش محور جزو برنامههای حوزههای علمیه قرار گیرد و آن را به عنوان واحد درسی در كنار ساعات درسی بهصورت عملی و كارگروهی در نظر بگیرند.
ایشان اظهار كردند: باید مسئله آموزش پژوهشمحور را از پایه اول حوزههای علمیه قرار دهیم البته دائره تحقیق و پژوهش این پایه مسلماً با پایههای بالاتر قابل قیاس نیست و هیچ گاه نباید آن امر معقول و مشهودی كه از پایههای بالاتر انتظار میرود از پایه اول هم انتظار داشته باشیم و اگر این كار را انجام دهیم خیلی بهتر نتیجه میگیریم لذا توصیه میشود كه به این تكلیف الهی بیشتر اهمیت دهیم و برای آن هم بودجه اختصاص دهیم چرا كه پژوهش مسئله هزینهبرداری است و لازم است كه مسئولان به این مسئله اهتمام ورزند.
مسئول معظم حوزه علمیه رضویه شیراز افزودند: مسئولان مربوطه در سطح بالا به این مسئله توجه داشته باشند كه پژوهش چه نقش مهمی نه تنها در حوزههای علمیه بلكه برای نظام جمهوری اسلامی دارد و اگر این طرز تفكر برخی از مسئولان ما نسبت به بودجههای پژوهشی تغییر پیدا كند و در كمیسیون تلفیق و جاهای دیگر بودجه بیشتری به این مسئله تخصیص یابد، مسلماً نتایج مثبت آن را خواهیم دید.ایشان در پایان بر این نكته تأكید كردند كه باید امكانات پژوهش و تحقیق در حوزههای علمیه فراهم شود و این امكانات هم تنها به یك كتاب و احیاناً یك نرمافزار محدود نشود بلكه در سطح گسترده این امكانات و زیرساخت ها فراهم شود.